Farklı zamanlarda hasat edilen iki farklı satureja hortensisgenotiplerinden elde edilen uçucu yağların yabancı ottohumlarının çimlenmeleri üzerine etkileri
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Malatya Turgut Özal Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Uçucu yağların allelopatik özellikleri farklı şekillerde ortaya çıkmaktadır. Bunlardan en önemlisi bitki tohumlarının çimlenmesini engellemesidir. Lamiaceae familyasına ait Satureja hortensis L. (Dağ kekiği) bitkisi uçucu yağ bakımından zengindir. Çalışmada, Satureja hortensis bitkisinin 2 genotipine ait uçucu yağlarının farklı biçim dönemlerinden (Çiçeklenme başlangıcı, çiçeklenme ortası ve çiçeklenme sonu) elde edilen uçucu yağlarının farklı dozları (0.5, 1, 2, 4, 8 ve 16 ?l/petri) elde edilmiştir. Bu çalışmada, elde edilen bu uçucu yağlar yabancı otlardan dev horozibiği (Amaranthus palmeri L.), yabani yulaf (Avena fatua L.), semizotu (Portulaca oleracea L.) ve yabani hardal (Sinapis arvensis L.) ve kültür bitkilerinden ise tere (Lepidium sativum L.), makarnalık buğday (Triticum durum L.) ve biber (Capsicum annuum L.) tohumlarının çimlenmesine olan etkisi araştırılmıştır. Denemede uçucu yağ dozlarının çimlenmeyi olumsuz yönde etkilemesinde A. palmeri ve P. oleracea tohumlarında en yüksek etki 2 ?l/petri, A. fatua tohumlarında 4 ?l/petri ve S. arvensis'te ise 8 ?l/petri olarak belirlenmiştir. Uçucu yağ dozlarının etkilerinde ise A. palmeri, P. oleracea, A. fatua ve S. arvensis tohumları üzerinde en yüksek LD50 değerleri sırasıyla 0.159 belirlenirken, en yüksek LD90 değerleri ise yine sırasıyla 0.547 olarak belirlenmiştir. Uçucu yağ dozlarının kültür bitkisi ve yabancı ot tohumlarında doz artışına bağlı olarak çimlenmeyi engellediği görülmüştür. ANAHTAR KELİMELER: Satureja hortensis, biyo-herbisit, uçucu yağ, kültür bitkisi, yabancı ot tohumları
The allelopathic properties of essential oils appear in different ways. The most important of these is that it inhibits the germination of plant seeds. The Satureja hortensis plant belonging to the Lamiaceae family is rich in essential oil. In the study, essential oils at different doses (0.5, 1, 2, 4, 8 and 16 ?l/petri) obtained from different cutting periods (beginning of blooming, mid-blooming and end of blooming) of 2 genotypes of Satureja hortensis L. were used. In this study, the effects of these obtained essential oils on the germination of giant amaranth (Amaranthus palmeri L.), wild oat (Avena fatua L.), purslane (Portulaca oleracea L.) and wild mustard (Sinapis arvensis L.) seeds from weeds and cress (Lepidium sativum L.), durum wheat (Triticum durum L.) and pepper (Capsicum annuum L.) seeds from crops were investigated. In the experiment, the highest negative effect of essential oil doses on germination was determined as 2 ?l/petri in A. palmeri and P. oleracea seeds, 4 ?l/petri in A. fatua seeds and 8 ?l/petri in S. arvensis. In the effects of essential oil doses, the highest LD50 values on A. palmeri, P. oleracea, A. fatua and S. arvensis seeds were determined as 0.159, respectively, while the highest LD90 values were determined as 0.547, respectively. It was determined that the doses of essential oil had negative effects on germination depending on the dose increase in cultivated plants and weed seeds. KEYWORDS: Satureja hortensis, bio- oil, crops, weed seeds
The allelopathic properties of essential oils appear in different ways. The most important of these is that it inhibits the germination of plant seeds. The Satureja hortensis plant belonging to the Lamiaceae family is rich in essential oil. In the study, essential oils at different doses (0.5, 1, 2, 4, 8 and 16 ?l/petri) obtained from different cutting periods (beginning of blooming, mid-blooming and end of blooming) of 2 genotypes of Satureja hortensis L. were used. In this study, the effects of these obtained essential oils on the germination of giant amaranth (Amaranthus palmeri L.), wild oat (Avena fatua L.), purslane (Portulaca oleracea L.) and wild mustard (Sinapis arvensis L.) seeds from weeds and cress (Lepidium sativum L.), durum wheat (Triticum durum L.) and pepper (Capsicum annuum L.) seeds from crops were investigated. In the experiment, the highest negative effect of essential oil doses on germination was determined as 2 ?l/petri in A. palmeri and P. oleracea seeds, 4 ?l/petri in A. fatua seeds and 8 ?l/petri in S. arvensis. In the effects of essential oil doses, the highest LD50 values on A. palmeri, P. oleracea, A. fatua and S. arvensis seeds were determined as 0.159, respectively, while the highest LD90 values were determined as 0.547, respectively. It was determined that the doses of essential oil had negative effects on germination depending on the dose increase in cultivated plants and weed seeds. KEYWORDS: Satureja hortensis, bio- oil, crops, weed seeds
Açıklama
Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bitki Koruma Ana Bilim Dalı, Fitopatoloji Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Ziraat, Agriculture
