İdeoloji ve medya: Batı ve ortadoğu medyasında Ayasofya haberlerinin söylem analizi

Abstract

Medya günümüz toplumlarının enformasyona ulaşmasında temel bir işleve sahiptir. Medya haber içeriklerinin doğru okunabilmesinde en önemli faktörlerden biri haberlerin ideolojik bir bakış açısıyla inşa edilip edilmediğine dikkat etmektir. Zira medyanın sahiplik yapısı, iktidar ilişkileri gibi değişkenler haberlerin yönelimine etki etmektedirler. Özellikle siyasi ve ekonomik erki ellerinde bulunduranlar toplumların zihinlerini inşa etmek, yönlendirmek ve manipüle etmek amacıyla medyayı etkili ve yoğun bir şekilde kullanabilmektedirler. Bu durum medya içeriklerinde ideolojik yaklaşımları kaçınılmaz hale getirmektedir. Güç sahipleri ideolojilerine uygun söylemler üreterek bu söylemleri medya aracılığıyla mikro (kendi toplumu) ya da makro (küresel topluma) düzeyde hedef kitleye sunmaktadırlar. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemleri bağlamında amaçlı örneklem çeşitlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Ölçüt örneklem için belirlenen iki kıstas bulunmaktadır: birincisi haberlerin Ayasofya’nın müze statüsünün değiştirilip camiye dönüştürülmesi hakkında olması, ikincisi ise haberin dijital ortamda servis edilmiş olması şeklindedir. Belirlenen bu ölçütler bağlamında örneklem olarak New York Times, Russia Today, BBC News, The Jerusalem Post, CNN, Al Jazeera English, France 24 ve Kathimerini medya organlarının Ayasofya ile ilgili dijital platformdaki haber içerikleri incelenmiş ve Türkiye’ye dönük eleştirel yaklaşımların ideolojik bir karakter taşıyıp taşımadığı eleştirel söylem analizi bağlamında ele alınmıştır. Böylece bu çalışmada dijital medya ortamlarında haberlerin söylemler üzerinden oluşturulan ideolojik arka planının ortaya konulması amaçlanmıştır.

Media has a fundamental function in today's societies to reach information. One of the most important factors in accurate reading of media news content is to pay attention to whether the news is constructed from an ideological point of view. This is because variables such as the ownership structure of the media and power relations affect the orientation of the news. Especially those who have political and economic power can use the media effectively and intensively to construct, direct and manipulate the minds of societies. This situation makes ideological approaches inevitable in media contents. Power owners produce discourses in line with their ideologies and present these discourses to the target audience at the micro (own society) or macro (global society) level through the media. In this study, criterion sampling, one of the purposeful sampling types, was used in the context of qualitative research methods. The criterion is that there are two criteria determined for the sampling: the first is that the news is about the transformation of Hagia Sophia's museum status into a mosque, and the second is that the news is served in a digital environment. As a sample in the context of these criteria The New York Times, Russia Today, BBC News, The Jerusalem Post, CNN, Al Jazeera English, France 24 and Kathimerini examined the media news content on digital platforms related to the Hagia Sophia and ideological character of a critical approach to facing Turkey is discussed in the context of the wings that carry critical discourse analysis. Thus, in this study, it is aimed to reveal the ideological background of news in digital media environments, which is formed through discourses