Türkiye’de ithalata bağımlılığın endüstri içi ticaret ile açıklanması: Girdi-çıktı analizi

Abstract

Türkiye’de artan ihracat rakamlarına rağmen dışa bağımlılık sorunu ciddiyetini korumaktadır. Özellikle katma değer oluşturan sektörlerde yaşanan yüksek oranlı ithal girdi kullanımı, ekonomide cari işlemler açığı başta olmak üzere önemli sorunlara neden olmuştur. Çalışmada, ülkedeki mevcut dışa bağımlılık sorununun endüstri içi ticarete konu olan sektörler ile açıklanması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda öncelikle TÜİK veritabanı yardımıyla Grubel-Lloyd endeksi kullanılarak sektörlerin EİT düzeyleri hesaplanmış ve en yüksek paya sahip 7 temel sektör belirlenmiştir. Bu sektörler: Tarım-avcılık ve ilgili hizmetler, kauçuk ve plastik ürünler, ana metaller, fabrikasyon metal ürünler (makine ve ekipmanlar hariç), başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar, motorlu kara taşıtları (römork ve yarı römork), mobilya ve diğer mamul eşyalardır. Belirlenen sektörlerin dışa bağımlılık durumunu göstermek üzere 2012 yılı TÜİK kaynaklı girdi çıktı akım tablosu kullanılarak Leontief girdi çıktı analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda, endüstri içi ticaret düzeyi yüksek olan imalat sanayi sektörlerinin önemli oranda ithal girdi kullanımı ile üretimlerini gerçekleştirdiği tespit edilmiştir. Diğerlerinden farklı olarak ana metal sanayi sektörünün ileri bağlantı etkisinin de yüksek olması ise diğer sektörlere girdi kullanımı sağladığını göstermektedir.

Despite the increasing export volume in Turkey, foreign dependency problem remains serious. High use of imported inputs, especially in sectors that create added value, caused important problems primarily the current account deficit in the economy. In this study, it is aimed to explain the current foreign dependency problem in Turkey with the sectors that are subject to intra-industry trade. In this direction, firstly, with the help of Turkstat data-base, the intra-industry trade levels of sectors were calculated by using the Grubel-Lloyd index and 7 main sectors with the highest share were determined. These sectors are: Agriculture-hunting and related services, rubber and plastic products, base metals, fabricated metal products (except machines and equipment), machines and equipments not classified somewhere else, motor land vehicles (trailers and semitrailers), furniture and other manifactured goods. Leontief input-output analysis was performed by using the input-output flow table of Turkstat in 2012 in order to show the foreign dependency status of determinated sectors. As a result of the analysis, it is determined that the manufacturing industry sectors with high levels of intra-industry trade realize their production with the use of a considerably amount of imported inputs. Unlike the others, the forward link effect of the base metal industry sector show that it provides input use to other sectors.