Otlu, ÖnderBereketoğlu, CeyhunKıran, Tuğba RaikaBay Karabulut, Aysun2022-04-252022-04-252021Önder OTLU, Ceyhun BEREKETOĞLU, Tuğba Raika KIRAN, Aysun BAY KARABULUT Akıllı Sistemler ve Uygulamaları Dergisi (Journal of Intelligent Systems with Applications) 2021; 4(1): 74-85.https://hdl.handle.net/20.500.12899/10342019-nCoV (yeni Korona Virüsü) salgını Uluslararası Acil Halk Sağlığı Kuruluşu olan Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından 30 Ocak 2020'de ilan edildi ve DSÖ 12 Şubat'ta, 2019-nCoV patojenini SARS-CoV-2 ve Corona virüs Hastalığı 2019 (COVID-2019) olarak adlandırdı. COVID-19 11 Mart 2020’de resmi olarak WHO tarafından Pandemi olarak kabul edildi. Bitkiler tüm dünyada, viral hastalıklar da dahil olmak üzere birçok kronik enfeksiyonu tedavi etmek için yüzyıllardır geleneksel ilaç olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda, bilim adamları fonksiyonel ve nutrasötik gıdalar üzerinde yaptıkları araştırmalarla fonksiyonel bileşiklerin insan sağlığını koruma ve hastalıkları iyileştirme potansiyelini doğrulamaya çalışmaktadırlar. Geleneksel tıbbi bitkiler, sağlıklı yaşamın sürdürülmesi, günlük hayatta alınan toksinler, hastalıklarla mücadele ve önleme, uzun ömür gibi birçok araştırma ile desteklenmiş uzun bir geçmişe sahiptir. Etnomedikal bitkiler ve doğal fitokimyasalların antiviral, antiinflamatuar ve antioksidan özellikleri üzerine yapılan araştırmalar, Covid-19 tedavisinin yanısıra çeşitli rahatsızlıklara karşı büyük bir potansiyel ilaç kaynağı olarak kabul edilebilir. Bu çalışmadan yola çıkarak bitki özütlerinin Covid-19 gibi ölümcül sonuçlara yol açabilen viral enfeksiyonlarda beyaz kan hücrelerinin ve lenfositlerin sayısındaki yükselişle bağışıklığa arttırma, proinflamatuar sitokinlerin üretimini ve salımını düzenleme, C-reaktif protein ve eritrosit sedimantasyon oranındaki düşüşle anti-inflamatuar bir etki gösterme, virüsün gelişimine müdahale etme gibi olumlu etki ve potansiyel antiviral ajan aktivitesi sergilediği görülmektedir. Bu çalışmada COVID-19 enfeksiyonu ile ilişkili fitokimyasallar ve etkileri derlenmiştirThe 2019-nCoV (new Corona Virus) outbreak was announced by the World Health Organization (WHO), the International Emergency Public Health Organization, on January 30, 2020, and WHO reported the 2019-nCoV pathogen to SARSCoV-2 and Corona virus Disease 2019 on 12 February. (COVID2019). COVID-19 was officially recognized as a Pandemic by WHO on March 11, 2020. Plants have been used all over the world as traditional medicine for centuries to treat many chronic infections, including viral diseases. In recent years, scientists have been trying to verify the potential of functional compounds to protect human health and cure diseases with their research on functional and nutraceutical foods. Traditional medicinal plants have a long history supported by many researches such as maintaining a healthy life, toxins taken in daily life, fighting and preventing diseases, and longevity. Studies on the antiviral, antiinflammatory and antioxidant properties of ethnomedical plants and natural phytochemicals can be considered as a great potential drug source against various ailments as well as Covid-19 treatment. Based on this study, plant extracts increase immunity with the increase in the number of white blood cells and lymphocytes in viral infections such as Covid-19, which can lead to fatal consequences, regulating the production and release of proinflammatory cytokines, showing an anti-inflammatory effect with a decrease in the C-reactive protein and erythrocyte sedimentation rate, It appears to have a positive effect such as interfering with the development and potential antiviral agent activity. In this study, phytochemicals and effects associated with COVID-19 infection were reviewed.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessCOVİD-19şifalı bitkilerbitkisel ilaçlarmedicinal plantsherbal drugArticle417485