KARLIDAĞ, HÜSEYİNERGÜL, ALİEREN, GÜLTUNAYKutsal, İbrahim Kutalmış2025-10-242025-10-242022#DEĞER!https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1233666https://hdl.handle.net/20.500.12899/309401.01.2022ÖZET Bu proje kapsamında, Malatya ilinin Akçadağ, Darende Doğanşehir ve Hekimhan, ilçelerinde yetiştirilen Hocamız armudu içerisindeki üstün özellikli 99 adet genotip, seleksiyon kriterleri doğrultusunda seçilmiştir. Seçilen bu genotiplerin fenolojik gözlemleri yapılmış, morfolojik özellikleri ölçümlenmiş, pomolojik özellikleri belirlenmiş ve moleküler olarak karekterize edilerek genetik bakımdan farklılıkları ortaya çıkarılmıştır. SSR ve barkodlama ile ilgili genetik parametreler belirlenmiştir. Belirlenen genotiplerde; tomurcuk kabarması, çiçeklenme sonu, hasat tarihi gibi fenolojik gözlemler yapılmıştır. Ayrıca, ağaç gelişme şekli ve habitusu, yaprak eni ve boyu (cm), meyve ağırlığı (gr), meyve eni ve boyu (mm), meyve et sertliği (kg/cm2), meyve şekli, kabuk rengi, suda çözünebilir kuru madde (%), titre edilebilir asit içeriği (%) gibi morfolojik ve pomolojik özellikler incelenmiştir. Üstün olan armut genotiplerini belirlemek için Tartılı Derecelendirme metodu kullanılmıştır. İncelenen Hocamız armut genotiplerinde tomurcuk kabarması, 23 Mart ile 30 Nisan tarihleri arasında, çiçeklenme sonu 27 Nisan ile 2 Haziran tarihleri arasında, hasat tarihi 11 Eylül ile 26 Eylül tarihleri arasında kaydedilmiştir. Meyve ağırlığı (g), meyve eni (mm), meyve boyu (mm), meyve sap uzunluğu (mm), meyve et sertliği (kg/cm2) değerleri sırasıyla 85.24 - 382.42, 26.29 - 89.34, 26.45 ? 51.42, 2.02 ? 9.90 arasında değişim göstermiştir. Suda çözülebilir kuru madde miktarı (SÇKM) %10.6 - %17.2 ve titre edilebilir asitlik değeri (TEA) ise %0.06 - %0.27 aralığında ölçülmüştür. Sonuçlara göre 41 armut genotipi ümitvar olarak belirlenmiştir. Belirlenen Hocamız armut genotipi ile yerli ve uluslararası çeşitler arasındaki genetik ilişkinin belirlenmesinde 10SSR lokusu kullanılmıştır. 53 allel tespit edilirken en polimorfik lokus 7 allel veren CH01d09 lokusu olarak belirlenmiştir. Ortalama beklenen heterozigotluk değeri 0.413 olurken, ortalama gözlenen heterozigotluk değeri 0.300 olarak bulunmuştur. Elde edilen verilerle 2 homonim genotip belirlenmiştir. Hocamız armut genotipleri içerisinde benzerlik oranları %80 ile %100 arasında tespit edilmiştir. Projede elde edilen veriler, ilerde yapılacak ıslah çalışmalarına kaynak niteliğinde olan mahalli çeşitleri korumak, muhafaza altına almak ve tarımsal üretime yönelik öngörülemeyen tehditlere karşı sigorta sağlayacağı düşünülmektedir. Mahalli çeşitlerin üstün özellikleri tanımlanarak ticari üretimi yaygınlaştırılması ön görülmektedir.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessMalatyaseleksiyon ıslahımoleküler karakterizasyonhocamız armuduProject01271233666