Kadınlarda Ailenin İşlevselliği, Roller ile Karşılıklı Bağımlılık Arasındaki İlişkide Gerçek ve Psikolojik Doğum Sırasının Düzenleyici Rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı ailedeki roller, ailenin işlevselliği ile karşılıklı bağımlılık arasındaki ilişkiyi ve gerçek doğum sırası ile psikolojik doğum sırasının bu ilişki üzerindeki etkisinin farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesinde okuyan, yaşları 17 ile 40 arasında değişen 501 kadın öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Bileşik Karşılıklı Bağımlılık Ölçeği, McMaster Aile Değerlendirme Ölçeği ve White-Campbell Psikolojik Doğum Sırası Envanteri kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25.0 ve AMOS 24 istatistik paket programları ile analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular, rollerin hem genel işlevsellik hem de karşılıklı bağımlılığı pozitif yönde anlamlı düzeyde yordamaktadır. Ancak roller ile karşılıklı bağımlılık arasındaki ilişkide ailenin işlevselliğinin aracı rolü anlamlı bulunmamıştır. Psikolojik doğum sırası ile gerçek doğum sırası aynı ve farklı olanların genel işlevsellik ile karşılıklı bağımlılık arasındaki ilişkideki düzenleyici rolleri anlamlıdır. Psikolojik doğum sırası ile gerçek doğum sırası farklı olanların, aynı olanlara göre rolleri hem genel işlevsellik hem de karşılıklı bağımlılık üzerindeki düzenleyici etkisinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Çalışmadan elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılmış, araştırmacılara ve ebeveynlere çeşitli öneriler sunulmuştur.

The purpose of this study is to examine the relationship between family roles, family functioning, and codependency, and whether the effect of actual birth order and psychological birth order on this relationship differ. The correlational survey model was used in this study. The sample of the study consists of 501 female students between the ages of 17 and 40 studying at İnönü University, Faculty of Education. Composite Codependency Scale, McMaster Family Evaluating Scale and White-Campbell Psychological Birth Order Inventory were used as a data collection tools. The data obtained were analyzed with SPSS 25.0 and AMOS 24 statistical package programs. The findings obtained from the study predict both general functioning and codependency of roles in positively and significantly. However, the mediating role of family functioning in the relationship between roles and codependency was not found significant. The moderator roles of psychological birth order and actual birth order being the same and different are significant in the relationship between roles, general functionality, and interdependence. It was observed that those with different psychological birth order and actual birth order had a higher moderator effect of roles on both general functioning and codependency than those with the same. The findings obtained from the study were discussed in the light of the literature, and various suggestions were presented to researchers and parents.