Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı kayısı çeşitlerinde farklı olgunluk dönemleri, hasat ve kurutma şekillerinin gün kurusu kayısı kalitesine etkilerinin araştırılması

Abstract

Kuru kayısı Türkiye'nin geleneksel ihraç ürünleri arasındadır. Ülkemizde kayısı, ''Gün Kurusu'' ve ''Kükürtleme'' olmak üzere halen iki metotla kurutulmaktadır. Bu araştırma, 2017 ve 2018 yıllarında, farklı hasat dönemlerinde (erken hasat, geç hasat), farklı şekillerle hasat edildikten sonra (elle hasat, silkeleme yöntemiyle hasat) bezlerde ve kerevetlerde kurutulan Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı kayısı çeşitlerinde meydana gelen bazı fiziksel ve kimyasal değişikliklerin belirlenmesi amacıyla tertip edilmiştir. Bu bağlamda, amaca uygun olarak örneklenen meyve numuneleri kurutulduktan sonra, titrasyon asitliği, esmerleşme düzeyi, toplam fenolik madde miktarı, toplam antioksidan aktivitesi (ABTS), renk (L, a, b), pH, nem ve su aktivitesi (aw) parametreleri incelenmiştir. Çalışmada farklı hasat dönemleri, yöntemleri ve kurutma şekillerinin incelenen meyve kalite parametrelerini istatistiki olarak önemli derecede (P<0.05) etkilediği belirlenmiştir. İncelenen parametrelerden, özellikle gün kurusu kayısı için önemli bir kalite kriteri olan L değeri, kerevetlerde kurutulan kayısılarda, bezlerde kurutulan kayısılara göre daha yüksek L değerleri göstermiş ve bu uygulamalardan daha açık renkli kuru kayısılar elde edilmiştir. Nitekim kuru kayısılara ait L değerleri, 27,13 ile 54,74 arasında değişim göstermiştir. Benzer şekilde, nem içeriği ve su aktivitesi değerleri de kerevetlerde kurutulan kayısılarda, bezlerde kurutulanlara göre daha düşük olarak tespit edilmiştir. Kimyasal parametreler incelendiğinde, fenolik bileşik ve toplam antioksidan içeriklerinin meyve olgunlaşmasıyla azaldığı gözlenmiştir. Uygulamaların, kurutma randımanı üzerine önemli etkisi tespit edilmezken, geç dönemde hasat edilen kayısıların bireysel ağırlıkları daha yüksek bulunmuş ve kilograma giren kuru kayısı sayısı daha düşük olarak saptanmıştır. Çalışma sonucunda gün kurusu kayısı üretiminde geç dönemde yapılan hasadın ve kerevetlerde kurutmanın çeşitli kalite parametrelerini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir

Dried apricot is among the traditional export products of Turkey. In our country, apricots are dried by two methods: "Sun Drying" and "Sulphurized". This study was carried out to determine some physical and chemical changes in Hacıhaliloğlu and Kabaaşı apricot varieties dried in wooden fruit drying racks and cloths after harvesting in different harvesting periods (early harvest, late harvest), harvesting with different methods (harvesting by hand, shaking) in 2017 and 2018. After fruits harvested, titratable acidity, browning level, total phenolic content, total antioxidant activity (ABTS), color (L, a, b), pH, humidity and water activity (aw) parameters were examined. In the study, it was determined that different harvesting periods, methods and drying methods significantly (P<0,05) affected the fruit quality parameters. The L value, which is an important quality criterion for dried apricot, showed higher values in apricots dried on wooden fruit drying racks than dried on the cloths. As a matter of fact, L values of dried apricots ranged from 27,13 to 54,74. Similarly, moisture content and water activity values were also found to be lower in apricots dried on wooden fruit drying racks than dried on clothes. When chemical parameters were examined, it was observed that phenolic compounds and total antioxidant contents decreased with fruit ripening. The effect of the applications on drying efficiency was not determined as significant, on the contrary, the individual weights of the dried apricots harvested in the late period were significantly found higher and the number of dried apricots per kilogram was lower. As a result, it was determined that in sun dried apricot production, harvesting at late period and the drying on wooden fruit drying racks positively affected various quality parameters.