II. Bayezid Dönemi muhasebe uygulamaları ve Osmanlı mali düzeninde yaşanan gelişmeler: Fatih Camii ve İmareti tesislerinin gelir giderleri

Abstract

Muhasebe Tarih

II. Bayezid döneminde yaşanan bir takım siyasi gelişmeler, iktisadi ve mali düzene ilişkin bazı yapısal düzenlemeleri beraberinde getirmiştir. Bu gelişmelerle birlikte ortaya çıkan kayıt ve denetim ihtiyacı ise Osmanlı Devleti muhasebe uygulamalarında Fatih Sultan Mehmed döneminde kaydedilen gelişmenin II. Bayezid döneminde de devam etmesini sağlamıştır. Bu çalışmada II. Bayezid dönemindeki gelişmeler doğrultusunda muhasebenin tarihsel sürecinde Osmanlı Devleti’nin yeri ve öneminin vurgulanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada öncelikle II. Bayezid dönemindeki ticari hayat ve mali yapı paralelinde devlet muhasebe düzenindeki gelişmelere genel hatları ile değinilmiştir. Daha sonra Fatih Camii ve İmareti Tesislerinin vakıf kayıtları incelenerek vakfın 1489-1490 yıllarına ait gelir ve giderleri sınıflandırılmış ve bu gelir-giderlerin günümüz finansal raporlama çerçevelerindeki durumu ele alınmıştır.

Some political developments that took place during the Bayezid II period brought some structural arrangements regarding the economic and fiscal order. The need for recording and auditing that emerged with these developments enabled the development of the accounting practices of the Ottoman Empire during the reign of Sultan Mehmed the Conqueror to continue in the period of Bayezid II. In this study, it is aimed to emphasize the place and importance of the Ottoman Empire in the historical process of accounting in line with the developments in the period of Bayezid II. In line with this purpose, in this study, the developments in the government accounting system in parallel with the commercial life and fiscal structure during the Bayezid II period were discussed in general terms. Afterwards, the foundation records of Fatih Mosque and Imaret's Facilities were examined and the income and expenses of the foundation for the years 1489-1490 were classified and the situation of these income-expenses in today's financial reporting frameworks was discussed.