Deprem Sonrası Akut Stres Bozukluğu Olanlarda Travma Esnasındaki Çözülmenin, Anksiyete Düzeyi, Algılanan Stres, Anksiyete Duyarlılığı ve Deprem Stresiyle Baş Etme ile İlişkisi

Abstract

Amaç: Çalışmamızda, deprem sonrası Akut Stres Bozukluğu (ASB) tanısı konulan hastalarda travma esnasındaki çözülmeye anksiyete duyarlılığı, anksiyete düzeyi, algılanan stres ve baş etme stratejilerinin etkisini belirlemeyi amaçladık. Yöntem: ASB tanılı 477 hastaya sosyodemografik veri formu, Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ), Anksiyete duyarlılığı indeksi-3 (ADİ-3), Deprem Stresi ile Baş Etme Ölçeği ve Peritravmatik Dissosiyasyon Ölçeği (PDEQ) doldurtulmuştur. Bulgular: Travma esnasında çözülme gelişmesinde %31,5’lik değişim anksiyete duyarlılığının bilişsel alt boyutu, %7’si anksiyete, %1 ise algılanan stres ile açıklanmaktadır. Travma esnasındaki çözülme ile anksiyete arasında orta düzey pozitif yönde, algılanan stres arasında zayıf pozitif yönde, olumlu düşünme ile negatif yönde zayıf, sosyal destek arama ile negatif yönde çok zayıf ilişki bulunmuştur. Travma esnasındaki çözülme ile anksiyete duyarlığı fiziksel, bilişsel, toplumsal alt boyutları arasında pozitif yönde anlamlı orta düzey ilişki bulunmuştur. Sonuç: Araştırmamızdan elde edilen en önemli sonuç; travma esnasındaki çözülme gelişimine en fazla katkıyı anksiyete duyarlılığı bilişsel alt boyutunun yaptığının saptanmasıdır. Anksiyete duyarlılığı yüksek olan kişilerde travma esnasında çözülmenin daha fazla deneyimlenebileceği ve travmadan sonraki süreçte ilerleyen zamanlarda bu kişilerin TSSB riskinin daha fazla olacağını öngörülebilir.

Objective: The present study aims to determine the effects of anxiety sensitivity, anxiety level, perceived stress and coping strategies on peritraumatic dissociation in post-earthquake acute stress disorder (ASD) patients. Method: Sociodemographic data form, Beck Anxiety Index (BAI), Perceived Stress Scale (PSS), Anxiety Sensitivity Index-3 (ASI-3), Coping with Earthquake Stress Scale, and Peritraumatic Dissociation Scale (PDEQ) were applied to 477 patients diagnosed with ASD. Results: Anxiety sensitivity cognitive sub-dimension explained 31.5%, anxiety explained 7%, and perceived stress explained 1% of the variation in peritraumatic dissolution development. A moderate positive correlation was determined between peritraumatic dissolution and anxiety, a weak positive correlation was found between peritraumatic dissolution and perceived stress, a weak positive correlation was determined between peritraumatic dissolution and positive thinking, and a very weak negative correlation was determined between peritraumatic dissolution and seeking social support. A moderate positive correlation was determined between peritraumatic dissolution and physical, cognitive and social sub-dimensions of anxiety sensitivity. Conclusion: The most important finding in the study was the fact that the highest contribution to the development of peritraumatic dissolution was by the cognitive sub-dimension of anxiety sensitivity. It could be suggested that individuals with high anxiety sensitivity may experience higher peritraumatic dissolution and these individuals could have a higher risk of PTSD later on.