Bazı Yabancı Ot ve Kültür Bitkisi Tohumlarının Çimlenmesine Yarpuz (Mentha pulegium L.) Uçucu Yağının Etkileri

Abstract

Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasına bağlı tıbbi ve aromatik bitkiler içerisinde yer alan yarpuz (Mentha pulegium L.) uçucu yağ bakımından zengin bir bitkidir. Bu çalışma, yarpuz uçucu yağının bazı yabancı ot ve kültür bitkileri tohumlarının çimlenmesine olan etkisini belirlemek amacıyla 2020 yılında Malatya Turgut Özal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü Herboloji laboratuvarında yapılmıştır. Çalışmada, elde edilen uçucu yağın farklı dozlarının (0.5, 1.0, 2.0, 4.0, 8.0 ve 16.0 µl petri-1) 2 adet kültür bitkisi [(Capsicum annuum L.) ve (Triticum aestivum L.)] ve 4 adet yabancı ot [(Amaranthus palmeri S. Wats.), (Amaranthus albus L.), (Avena fatua L.) ve (Sinapis arvensis L.)] tohumunun çimlenmesi üzerine olan biyo-herbisidal etkisi araştırılmıştır. Çalışma sonunda, kullanılan uçucu yağ dozlarının kullanım miktarı arttıkça tohumların çimlenmesinin daha fazla baskılandığı görülmüş ve tüm tohumlarda en yüksek etki (%100) 16 µl petri-1 doz uygulamasında belirlenirken, en düşük etki (%1) ise S. arvensis tohumunda 1 µl petri-1 doz uygulamasından elde edilmiştir. Çalışmadaki LD50 ve LD90 değerlerine göre en yüksek doz sırasıyla 3.520 ve 7.857 µl petri-1 olarak T. aestivum’da, en düşük değerler ise 0.004 ve 0.175 µl petri-1 olarak A. palmeri tohumunda görülmüştür. Biber ve sebze alanları içerisinde sorun olan yabancı otlardan A. albus ve A. palmeri tohumlarının çimlenmesini engellemede düşük dozlar etkili olmuştur. Bu sonucun ileriki zamanlarda biyo-herbisit çalışmalarına fayda sağlayacağı düşünülmektedir.