Arapgi̇rli̇ Ömer Baba ve Müzdevi̇c Muhammes

Abstract

Tarikatlar, İslam’ın ruhani kısmını Peygamberinin temsil ettiği kişiliğiyle tamamlayarak teşkilatlanmış ve günümüze kadar yaygınlaşarak gelmiş şeklidir. İslam’ı yanız kaidelere bağlamayıp, onun iç dünyasına ulaşmak ve dolayısıyla manevi hayatı, maddi hayata üstün kılmaktı. Arapgir’in Türk egemenliğine dâhil olmasıyla, Osmanlı devri öncesi dinî yapılarla donandığı, mevcut eserlerden anlaşılmaktadır. Ulu Cami ve yanındaki hankah tasavvufi yapılanmayı işaret eden mekânlardır. Osmanlı Devleti’nin sancak merkezlerinden biri olan Arapgir bu dönem sosyal, iktisadi, dinî ve ilmî sahalarda gelişme kaydetmiştir. Özellikle yetişmiş insan gücü yönünde İstanbul’da sarayda dikkat çekmekteydi. Ömer Baba(Nuran) günümüzde Arapgir ve civarlarında bilinmekteyse de hakkında matbu bilgiler çok yüzeysel bulunmaktadır. Araştırmamızda ailesi ve Ömer Baba hakkında bilgi sahibi olanların bilgilerine başvuruldu. Anlatılan kerametler konusuna girilmedi. Öğrencisi olan Vehbi’nin yazdığı, övgü türündeki manzum eser üzerinde çalışıldı. Osmanlıca metnin transkripsiyonunu ve sadeleştirilmesine gidilerek manzum şekliyle aktarıldı. Metnin tasavvufi ve edebi özellikleri üzerinde durulmadı. Terzi Baba’nın öğrencisi ve Elâzığlı Hacı Ömer Baba’nın hocası vasfını taşımaktaydı. Böyle bir tasavvuf ehlinin az tanınması veya akademik alanda yer almayışı bir kayıptır. Ömer Baba sade ve sıradan bir hayatı tercih etti. Bu seçimi, bilgi sahibi olmamızı güçleştirdi. Öğrencilerinin kaydettiği bilgilerin olduğu söylenmekte, bunların elde edilmesi ümidini de taşımaktayız. Ömer Baba’nın bağlı olduğu Nakşi Halidi tarikat ile ilgili kısa bilgi verilerek, tarikatın işleyişine girilmedi. Bilinmeyen bir manevi değer hakkında kıt kaynaklar çerçevesinde bu makale hazırlandı.